Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 14 Νοεμβρίου, ο ΟΚΥπΥ παραθέτει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την νόσο.
Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μια μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αύξηση του σακχάρου στο αίμα και οφείλεται στη διαταραχή έκκρισης ινσουλίνης. Η νόσος αυτή αποτελεί μια από τις πιο συχνές κλινικές παθήσεις του 21ου αιώνα, με 1 στα 12 άτομα να εμφανίζουν τη νόσο.
Στην Κύπρο, ο διαβήτης αποτελεί μία από τα 5 πιο συχνές αιτίες θανάτου. Συγκεκριμένα, στη χώρα μας παρατηρούνται υψηλά ποσοστά επιπολασμού διαβήτη σε άτομα άνω των 20 ετών (9% σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που υπερβαίνουν κατά πολύ το Ευρωπαϊκό μέσο ποσοστό που κυμαίνεται στο 6.3%).
Παρά την εξέλιξη και τη γνώση όσον αφορά τη θεραπεία της νόσου, η συχνότητα της αυξάνεται συνεχώς. Η έξαρσή της αποδίδεται σε γενετικούς και προδιαθεσικούς παράγοντες, αλλά κυρίως σε περιβαλλοντικούς: στην κακή διατροφή, στην παχυσαρκία, στην έλλειψη άσκησης.
Ποια είναι τα είδη διαβήτη;
Ο Σ.Δ. διακρίνεται στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, στο διαβήτη κυήσεως και σε άλλους ειδικούς, σπάνιους τύπους.
Τί είναι ο προδιαβήτης;
Προδιαβητικά ονομάζονται τα άτομα που έχουν τιμές σακχάρου υψηλότερες των φυσιολογικών, όχι, όμως, τόσο υψηλές για να χαρακτηριστούν διαβητικοί. Με τον όρο αυτό υποδεικνύουμε τον σχετικά ψηλό κίνδυνο για μελλοντική μελλοντική ανάπτυξη διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου.
Πως γίνεται η διάγνωση του διαβήτη;
Η διάγνωση του διαβητικού ασθενούς γίνεται με τη μέτρηση του πρωινού σακχάρου αίματος ή των τιμών σακχάρων κατά τη διάρκεια της καμπύλης γλυκόζης. Στη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη χρησιμοποιείται, επίσης, η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), η οποία αντανακλά το μέσο όρο των σακχάρων του τελευταίου τριμήνου.
Τα κριτήρια για τη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη είναι:
Όταν απουσιάζουν τα κλασσικά συμπτώματα της υπεργλυκαιμίας, τα κριτήρια πρέπει να επιβεβαιώνονται με επανάληψη της μέτρησης της γλυκόζης σε διαφορετική ημέρα.
Τα άτομα με τιμές γλυκόζης νηστείας μεταξύ 110-125 mg/dL και IGT (δοκιμασία ανοχής γλυκόζης), παθολογικά χαρακτηρίζονται ότι έχουν προ διαβήτη.
Ποιά άτομα πρέπει να ελέγχονται για σακχαρώδη διαβήτη;
Τα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και έχουν κάποιο επιπλέον παράγοντα κινδύνου, όπως έλλειψη άσκησης, συγγενείς πρώτου βαθμού με διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη, ή πάσχουν από υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή καρδιαγγειακή νόσο. Επίσης, πρέπει να ελέγχονται τακτικά οι υπέρβαρες/παχύσαρκες μητέρες που είχαν διαγνωσθεί με διαβήτη κυήσεως ή έχουν γεννήσει υπέρβαρα νεογνά. Άτομα ασυμπτωματικά, μη παχύσαρκα και χωρίς παράγοντες κινδύνου, οφείλουν να ελεγχθούν για σακχαρώδη διαβήτη στην ηλικία των 45 χρόνων.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση Σ.Δ. σε ενήλικες;
Πρόληψη
Η δίαιτα παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη. Μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισής του εάν αλλάξουμε τρόπο ζωής, αν προσέξουμε τη διατροφή μας, όχι μόνο σε ότι αφορά στην ποιότητα αλλά και στην ποσότητά. Κατ’ αρχάς, πρέπει να γίνεται μείωση των θερμίδων με μικρότερες μερίδες και αποφυγή της ζάχαρης, λευκού ψωμιού, μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος και γαλακτομικών προϊόντων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Η μεσογειακή διατροφή είναι η καλύτερη λύση καθώς είναι πλούσια σε λαχανικά, σε προϊόντα ολικής άλεσης και σε φρούτα.
Η άσκηση είναι η δεύτερη συνιστώσα στην πρόληψη του διαβήτη. Συνιστάται μέτριας ή έντονης έντασης αερόβια άσκηση, διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών την ημέρα, το λιγότερο 5 φορές την εβδομάδα.
Θεραπεία
Η θεραπεία του διαβήτη στηρίζεται στον συνδυασμό αλλαγής του τρόπου ζωής (διατροφικών αλλαγών, αύξηση φυσικής δραστηριότητας), αντιδιαβητικών φαρμάκων και ινσουλίνης.
Όταν στο διαβήτη τύπου 2 δεν επιτυγχάνονται οι θεραπευτικοί στόχοι, υπάρχει ανάγκη χορήγησης ενέσιμης αγωγής με ινσουλίνη με ανάλογα ινσουλίνης.
Η αποτελεσματική ενημέρωση του πληθυσμού, η έγκαιρη διάγνωση και ανίχνευση του προ διαβήτη, η επιτυχής φαρμακευτική αγωγή και κυρίως θεραπευτική συμμαχία ασθενούς – ιατρού, αποτελούν απαραίτητες συνιστώσες για τη σωστή μακροχρόνια ρύθμιση του σακχάρου και τη βελτίωση της ζωής των διαβητικών ασθενών.
***Το κείμενο ετοιμάστηκε από την Δρ Ελένη Μαράκκου, Παθολόγος, η οποία εργάζεται στο Κέντρο Υγείας του παλαιού Νοσοκομείου Λάρνακας. Περισσότερες πληροφορίες για την γιατρό ΕΔΩ.
